Peer2Peer en social software

From P2P Foundation
Jump to navigation Jump to search

Peer2Peer en social software, [1] door Martin Kloos.

URL = http://www.martinkloos.nl/2006/04/30/peer2peer-en-social-software/.

Verslag van de seminar van Michel Bauwens op de Universiteit van Amsterdam, 27 april 2006.

Introductie en Definitie

Het fenomeen van P2P zien we op grote schaal aan het werk in de Open Source Community, waar duizenden enthousiaste mensen werken aan de ontwikkeling van een alternatief besturingssysteem of Webbrowser. We zien het in massale trajecten van kennisuitwisseling en collectief leren op het Internet (Blogs, Wikipedia) en, zoals Bauwens beargumenteerd, we zien het langzaam maar zeker doordringen binnen organisaties en politiek.

Bauwens benadrukte expliciet het belang van de term gedistribueerd, omdat dit vaak wordt verward met gedecentraliseerd. Een voorbeeld moet het verschil duidelijk maken: Het netwerk van lijnvluchten in de luchtvaartindustrie in Amerika is een voorbeeld van een gedecentraliseerd netwerk. Wil je een vlucht maken van stad A naar stad B, dan kan dat niet altijd rechtstreeks. Vaak zul je een tussenstop moeten maken in stad C. Een gedistribueerd netwerk heeft dat nadeel niet. Tussen alle punten in het netwerk bestaat een rechtstreekse verbinding. De vlucht van punt A naar punt B is in dit geval dus wel mogelijk.

Drie processen

Bauwens beargumenteert dat er centraal drie processen zijn in Peer2Peer:

  • Peer production: wat betekent dat peers vrijwillig samenkomen om gezamenlijk iets te produceren. Dit kan zowel technologie zijn (denk aan de voorbeelden van open source) maar ook kennis (wikipedia). Belangrijk hierin is de vrijwiliige participatie, het ontbreken van een hierarchie. Kanttekening valt hierbij te maken dat peer production zich in het bijzonder goed leent voor information goods, omdat de marginale kosten (de kosten om één extra item te produceren) nagenoeg 0 zijn.
  • Peer governance: Peer governance is gericht op de manier waarop netwerken gemanaged worden. De tendens hier is voornamelijk gericht op minder hierarchie, meer inclusief en meer participatie.
  • Peer property: Het derde proces is gericht op het eigendom. Over eigendom wordt radicaal anders gedacht dan in traditionele organizaties. Waar in traditionele organizaties het delen van kennis vaak niet wordt gestimuleerd en een actie moet worden ondernomen om delen mogelijk te maken, is het in P2P juist het geval dat een actie moet worden ondernemen om niet te delen. Met andere woorden: standaard wordt alles gedeeld. Eigendom is vaak geen issue, omdat items gezamenlijk worden gecreerd. Hergebruik is toegestaan, mits op de juist wijze gerefereerd. De creative Commons licentie speelt hierin een belangrijke rol.

4 manieren van Interactie

In zijn betoog maakt Bauwens zich sterk voor het beschouwen van P2P als een vorm van communal shareholding in plaats van het te beschouwen van P2P als een vorm van een gift economy, zoals veel auteurs doen. Het verschil zit hem in het feit dat in een gift economy, iemand iets geeft, maar daar ook iets van soortgelijke voor terug verlangt. In een situatie van community shareholding, geeft iedereen alles wat hij kan geven en neemt wat hij nodig heeft. Dit is mogelijk, omdat het in het geval van P2P vaak draait om non-rival goods. In zijn betoog noemt Bauwens tevens authority ranking en market pricing als de overige vorm van interactie. Authority ranking is gebaseerd op het principe van autoriteit: je doet iets voor iemand als deze hoger in aanzien staat. Market pricing is kort beschouwd het traditionele principe van prijs, vraag en antwoord.

Tegelijkertijd noemt Bauwens enkele tekortkomingen van de huidige markt, die in het systeem van P2P niet zouden bestaan. In de eerste plaats worden rival goods behandeld alsof ze non-rival goods zijn, waarbij de marginale kosten dus nul zijn. Een duidelijk beeld van dit punt heb ik niet kunnen krijgen, maar het betekent volgens Bauwens in ieder geval een overspannen markt. Daarnaast wordt bewust kunstmatige schaarste gecreerd om de prijs van producten op te krikken. Een voorbeeld dat hij noemde is dat in Afrika duizenden mensen sterven aan aids, omdat eigendomsrechten het mogelijk maken medicijnen te verkopen ver boven de kostprijs. In het beeld van P2P zijn eigendomsrechten natuurlijk uit den boze. In de traditionele wereld, hoewel, noodzakelijk…

Karakteristieken van Peer2Peer

Ik heb er hier en daar al kort over gesproken, maar P2P kan als volgt worden gekarakteriseerd:

  • Er heerst een vrijwillige hierarchie en leiderschap ontstaat vanuit de historie. Met andere woorden: pioniers op het gebied komen vanzelf boven drijven en zullen een voortrekkersrol vervullen.
  • Gebaseerd op competenties van mensen. Je participeert in datgene wat jouw aanspreekt en waar jij iets kan bijdragen. Je kan dus heel gericht jouw competenties ten behoeve van het P2P project inzetten. Je kwaliteiten worden dus ten volste benut.
  • Leiderschap is gedistribueerd en flexibel. De juiste mensen trekken de kar op het juiste moment. Dit leiderschap kan ook nog eens verspreid zijn over mensen of continenten.
  • Alles wordt gedeeld, behalve als je niet wilt delen
  • Deelname is vrijwillig en niet aan eisen gebonden (in het engels: anti-credentialism). Dit impliceert dat iedereen kan participeren.

Redenen voor Peer2Peer

Bauwens beschreef verschillende redenenen waarom P2P succesvol is en zou kunnen worden als nieuwe maatschappelijke vorm. In de eerste plaats stimuleert het de verspreiding van intellect, de verspreiding van vervaardiging en de verspreiding kapitaal (voorbeeld van P2P als bank: http://www.prosper.com/). Het vermindert de kosten van infrastructuren en het bevordert de innovatie, omdat iedereen zijn competenties kan inzetten en vrijwillig participeert.

Toekomst Visie

Tja, en hier kwam Bauwens toch een beetje in problemen. Hoewel een prachtig verhaal tot op heden (voor alle genoemde punten is wat te zeggen, maar is tegelijkertijd ook wat tegen in te brengen) moest hij zich toch het antwoord schuldig blijven hoe een dergelijke maatschappij zich staande zou houden, uitgaande van het principe van communal shareholding. Eerst werd het concept gepresenteerd als vervanger van de huidige materialistische maatschappij. Op dit punt echter, schetste Bauwens een beeld waarin beide maatschappij in harmonie met elkaar opereren. De P2P maatschappij vormt daarin een uitlaatklep om de materialistische maatschappij te ontvluchten. De laatste dient slechts om in je levensonderhoud te voorzien. We zien nu al dat bedrijven afhankelijk zijn van de P2P community en dit zal in de toekomst alleen maar toenemen. Bauwens’ visie is dat P2P uiteindelijk de dominante (of overheersende) maatschappij wordt (zie afbeelding).