View source for Η Πολιτική Οικονομία της Ομότιμης Παραγωγής

''To σύντομο δοκίμιο '''"Η Πολιτική Οικονομία της Ομότιμης Παραγωγής"''' του [[Michel Bauwens]] στα Ελληνικά σε μετάφραση του Γιώργου Παπανικολάου ([[George Papanikolaou]]). Το παρόν δοκίμιο πρωτοδημοσιεύτηκε στα Αγγλικά στην επιστημονική επιθεώρηση ctheory.net (http://www.ctheory.net/articles.aspx?id=499)  και είναι περίληψη του βιβλίου του Bauwens "P2P και ανθρώπινη εξέλιξη". Οποιοδήποτε σχόλιο, διόρθωση ή συνεισφορά είναι πάντα καλοδεχούμενο/η στο email kostakis.bATgmail.com.''

''ΣΗΜ: Ο όρος distributed μεταφράστηκε ως κατανεμημένος/η/ο. Ωστόσο στην Ελληνική γλώσσα έχει και μια δεύτερη σημασία: διανεμημένος/η/ο. Προτάσεις και απόψεις σχετικά με την υιοθέτηση του ενός ή του άλλου όρου είναι πάντα καλοδεχούμενες.''


Τέτοια βαθιά μεταμόρφωση των θεμελίων της κοινωνικής μας ζωής έχει να συντελεστεί από τότε που ο Μαρξ αναγνώρισε το πρότυπο της νέας καπιταλιστικής κοινωνίας στις κατασκευαστικές μονάδες του Manchester. Καθώς τα πολιτικά,  οικονομικά και κοινωνικά συστήματα μεταμορφώνονται σε κατανεμημένα δίκτυα, μια νέα ανθρώπινη δυναμική αναδύεται: οι σχέσεις ομότιμων (peer to peer (P2P)). Καθώς οι σχέσεις ομότιμων οδηγούν στην εμφάνιση ενός τρίτου τρόπου παραγωγής, μιας τρίτης μορφής διακυβέρνησης και μιας τρίτης μορφής ιδιοκτησίας, αναμένεται να αναμορφώσουν την πολιτική μας οικονομία με  πρωτόγνωρους τρόπους. Το δοκίμιο αυτό έχει στόχο την ανάπτυξη ενός εννοιολογικού πλαισίου («θεωρία P2P») που είναι σε θέση να εξηγήσει αυτές τις νέες κοινωνικές διαδικασίες. 

===Σχέσεις ομότιμων (Peer to Peer)=== 

Οι σχέσεις ομότιμων (P2P) δεν αναφέρονται σε όλες τις συμπεριφορές ή διαδικασίες που συντελούνται στα κατανεμημένα δίκτυα: οι σχέσεις ομότιμων (P2P) καθορίζουν ειδικά εκείνες τις διαδικασίες που στοχεύουν στην αύξηση της πιο ευρείας συμμετοχής ισοδύναμων συμμετεχόντων. Θα προσδιορίσουμε τους όρους καθώς θα εξετάζουμε τα χαρακτηριστικά των P2P διαδικασιών. Στο μεταξύ, παρακάτω συνοψίζουμε τα περισσότερο γενικά και σημαντικά χαρακτηριστικά τους. 

P2P διαδικασίες: 

•παράγουν αξία χρήσης μέσω της ελεύθερης συνεργασίας παραγωγών που έχουν πρόσβαση σε κατανεμημένο κεφάλαιο: αυτός είναι ο τρόπος της ομότιμης παραγωγής, ένας «τρίτος τρόπος παραγωγής» διαφορετικός από την παραγωγή με σκοπό το κέρδος, ή τη δημόσια παραγωγή από τις επιχειρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας. Το προϊόν τους δεν έχει ανταλλακτική αξία για την αγορά, αλλά αξία χρήσης για μια κοινότητα χρηστών.

•διευθύνονται από την ίδια την κοινότητα των παραγωγών και όχι από την αγορά ή την εταιρική ιεραρχία: αυτή είναι η μορφή της P2P διακυβέρνησης ή «τρίτη μορφή διακυβέρνησης». 

•κατασκευάζουν αξία χρήσης, ελεύθερα προσπελάσιμη σε παγκόσμια κλίμακα, μέσω νέων καθεστώτων κοινής ιδιοκτησίας. Αυτός είναι ο τρόπος διανομής τους ή «ομότιμη μορφή ιδιοκτησίας»: μια «τρίτη μορφή ιδιοκτησίας», διαφορετική από την ατομική ή τη δημόσια (κρατική) μορφή ιδιοκτησίας. 

===Η υποδομή των P2P=== 

Τι απαιτήθηκε για να διευκολυνθεί η εμφάνιση των ομότιμων διαδικασιών; Η πρώτη προϋπόθεση είναι ή ύπαρξη μιας τεχνολογικής υποδομής που λειτουργεί με P2P διαδικασίες και καθιστά ικανή την κατανεμημένη πρόσβαση σε «σταθερό» κεφάλαιο. Ξεχωριστοί υπολογιστές που επιτρέπουν τη δημιουργία μιας παγκόσμιας μηχανής ικανής να εκτελεί οποιαδήποτε λογική διεργασία, αποτελούν μια μορφή κατανεμημένου «σταθερού» κεφαλαίου, διαθέσιμου με χαμηλό κόστος σε πολλούς παραγωγούς. Το διαδίκτυο, σαν μια μορφή δικτύου ομότιμων, είχε ειδικά σχεδιαστεί για συμμετοχή από τις παρυφές του (χρήστες υπολογιστών) χωρίς την υποχρεωτική χρήση κομβικών σημείων διασύνδεσης. Παρ’ όλο του ότι δεν βρίσκεται απόλυτα στα χέρια των συμμέτοχων, το διαδίκτυο ελέγχεται μέσω κατανεμημένης διακυβέρνησης και πάντως έξω από την απόλυτη ηγεμονία κάποιου συγκεκριμένου ιδιωτικού ή κρατικού παράγοντα. Τα ιεραρχικά συστατικά στοιχεία του διαδικτύου (όπως τα συσσωρευμένα πρωτόκολλα IP), το αποκεντρωμένο Σύστημα Ονομασίας Τομέων (DNS) κτλ…), δεν αποτρέπουν την συμμετοχή. Οι viral αρχιτεκτονικές (Viral communicators) ή τα συντονισμένα δίκτυα (meshworks), αποτελούν μια λογική προέκταση του διαδικτύου. Με αυτή τη μεθοδολογία, οι συσκευές δημιουργούν τα δικά τους δίκτυα μέσω της αξιοποίησης μιας περίσσειας χωρητικότητας, προσπερνώντας την ανάγκη μιας προϋπάρχουσας υποδομής. Το κίνημα του «κοινοτικού Wi-fi” , η υπεράσπιση του ανοικτού φάσματος, η τηλεόραση με προσφορά αρχείων και οι εναλλακτικές τηλεπικοινωνίες υποδομές βασισμένες στα συντονισμένα δίκτυα αποτελούν παραδείγματα αυτής της τάσης. 

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι τα εναλλακτικά συστήματα πληροφόρησης και επικοινωνίας που επιτρέπουν την αυτόνομη επικοινωνία μεταξύ συνεργαζόμενων παραγόντων. Ο παγκόσμιος ιστός (και συγκεκριμένα ο συμμετοχικός παγκόσμιος ιστός (Writable Web) και το Web 2.0 που βρίσκονται σε διαδικασία εγκαθίδρυσης) επιτρέπει την καθολική αυτόνομη παραγωγή, διάδοση και «κατανάλωση» γραπτού υλικού ενώ οι συσχετιζόμενες εξελίξεις στο podcasting  και το webcasting δημιουργούν μια «εναλλακτική υποδομή πληροφόρησης και επικοινωνίας» για ηχητικές και οπτικοακουστικές δημιουργίες. Η ύπαρξη αυτής της υποδομής, καθιστά εφικτή την αυτόνομη παραγωγή περιεχομένου που μπορεί να διανεμηθεί χωρίς την διαμεσολάβηση των παραδοσιακών εκδοτικών και ενημερωτικών μέσων (παρ’ όλο που νέες μορφές τέτοιων μέσων μπορεί να εμφανισθούν).

Η τρίτη προϋπόθεση  είναι η ύπαρξη μιας υποδομής «λογισμικού» για αυτόνομη παγκόσμια συνεργασία. Ένας αυξανόμενος αριθμός εργαλείων συνεργασίας, όπως τα blogs και τα wiki, ενσωματωμένα στο κοινωνικό λογισμικό δικτύωσης, διευκολύνουν τη δημιουργία εμπιστοσύνης και κοινωνικού κεφαλαίου, κάνοντας δυνατή τη δημιουργία παγκόσμιων ομάδων που μπορούν να παράγουν αξία χρήσης χωρίς τη διαμεσολάβηση, για την κατασκευή ή τη διανομή τους, εταιρειών που στοχεύουν στο κέρδος. 

Η τέταρτη προϋπόθεση είναι μια νομική υποδομή που καθιστά εφικτή τη δημιουργία αξίας χρήσης και την προστατεύει από την ατομική ιδιοποίηση. Η Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης (GPL) (που απαγορεύει την ιδιοποίηση του κώδικα του λογισμικού),  η συγγενική Πρωτοβουλία Ανοικτού Κώδικα (Open Source Initiative), και ορισμένες εκδοχές της άδειας των Δημιουργικών «Κοινών» (Creative Commons) εκπληρώνουν αυτό το ρόλο. Επιτρέπουν την προστασία της κοινής αξίας χρήσης και χρησιμοποιούν τα χαρακτηριστικά ενός ιού προκειμένου να διαδοθούν. Η GPL και το συνδεδεμένο με αυτή υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε έργα τα οποία με τη σειρά τους τοποθετούν τον προσαρμοσμένο πηγαίο κώδικα στον δημόσιο τομέα.

Η πέμπτη προϋπόθεση είναι πολιτιστική. Η διάχυση της μαζικής νοημοσύνης (δηλαδή η κατανομή της ανθρώπινης ευφυίας) και οι συνδεόμενες με αυτή αλλαγές στον τρόπο ύπαρξης και οντολογίας, στον τρόπο γνώσης (επιστημολογία) και στα συστήματα αξιών (αξιολογία - axiology), υπήρξαν αποφασιστικές στην δημιουργία του τύπου του συνεργατικού ατομικισμού που είναι απαραίτητος προκειμένου να συντηρήσει τις ηθικές αξίες που καθιστούν εφικτά τα P2P έργα.

===Τα χαρακτηριστικά των P2P=== 

Οι P2P διαδικασίες λαμβάνουν χώρα σε κατανεμημένα δίκτυα. Τα κατανεμημένα δίκτυα είναι δίκτυα στα οποία οι αυτόνομοι παράγοντες μπορούν ελεύθερα να καθορίσουν τη συμπεριφορά τους και τις διασυνδέσεις τους, χωρίς τη διαμεσολάβηση υποχρεωτικών κόμβων διασύνδεσης. Όπως επιμένει ο Alexander Galloway στο βιβλίο του σχετικά με τη δύναμη των πρωτοκόλλων, τα κατανεμημένα δίκτυα δεν είναι ταυτόσημα με τα αποκεντρωμένα, στα οποία οι κόμβοι διασύνδεσης είναι υποχρεωτικοί. Το P2P βασίζεται στην κατανεμημένη δύναμη και στην κατανεμημένη πρόσβαση στους πόρους. Σε ένα αποκεντρωμένο δίκτυο, όπως το σύστημα των αεροδρομίων των ΗΠΑ, τα αεροπλάνα οφείλουν να διέλθουν από προκαθορισμένους κόμβους διασύνδεσης. Ωστόσο, στα κατανεμημένα συστήματα όπως το διαδίκτυο ή το σύστημα των αυτοκινητοδρόμων, μπορεί να υπάρχουν κεντρικά σημεία διασύνδεσης, αλλά δεν είναι υποχρεωτικά και οι συντελεστές μπορούν να ανακατευθύνονται τριγύρω τους.

Τα P2P έργα, χαρακτηρίζονται από ισοδυναμία ή αντι-διαπιστευτικότητα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει a priori  επιλογή στη συμμετοχή. Η ικανότητα συνεργασίας εξακριβώνεται κατά την ίδια τη διαδικασία της συνεργασίας. Έτσι, τα έργα είναι ανοικτά σε όλους όσους προσέρχονται, εφόσον διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες να συνδράμουν στο έργο. Οι δεξιότητες αυτές επαληθεύονται και αξιολογούνται από την κοινότητα κατά την ίδια τη διαδικασία παραγωγής. Αυτό είναι έκδηλο στα ανοικτά εκδοτικά έργα όπως η δημοσιογραφία των πολιτών. Ο καθένας μπορεί να δημοσιεύσει και ο καθένας μπορεί να επαληθεύσει την ακρίβεια των άρθρων. Για την αξιολόγηση από την κοινότητα χρησιμοποιούνται συστήματα φήμης. Το φιλτράρισμα είναι a posteriori, όχι a priori. Ο αντι – διαπιστευτισμός αντιδιαστέλλεται με το παραδοσιακό σύστημα κρίσης με τη βοήθεια κριτών (peer review), όπου τα διαπιστευτήρια είναι μια βασική προ-απαίτηση συμμετοχής. 

Τα έργα P2P χαρακτηρίζονται από ολοπτισμό. Ολοπτισμός είναι η συνεπαγόμενη ιδιότητα και σχεδιασμός των ομότιμων σε διαδικασίες που επιτρέπουν στους συμμετέχοντες την ελεύθερη πρόσβαση σε ολόκληρη την πληροφορία σχετικά με τους άλλους συμμετέχοντες. Όχι με όρους ιδιωτικού, αλλά με όρους της παρουσίας και της συνδρομής (δηλαδή οριζόντια πληροφόρηση) και πρόσβασης στους στόχους, τη μετρική και την τεκμηρίωση του έργου σαν σύνολο (δηλαδή κάθετη διάσταση). Αυτό μπορεί να αντιδιασταλεί με τον πανοπτισμό, που χαρακτηρίζει τα ιεραρχικά έργα: οι διαδικασίες είναι σχεδιασμένες προκειμένου να περιορίσουν την συνολική γνώση σε μια ελίτ, ενώ οι συμμετέχοντες έχουν πρόσβαση μόνο στη βάση αυτών «που χρειάζεται να ξέρουν». Εντούτοις, στα P2P έργα, η επικοινωνία δεν είναι από πάνω προς τα κάτω και βασισμένη σε στενά καθορισμένους κανόνες αναφοράς, αλλά η ανατροφοδότηση είναι συστηματική, ενσωματωμένη στο πρωτόκολλο του συστήματος συνεργασίας. 

Τα παραπάνω δεν εξαντλούν τα χαρακτηριστικά της ομότιμης παραγωγής. Παρακάτω θα συνεχίσουμε την διερεύνηση αυτών των χαρακτηριστικών στο πλαίσιο της σύγκρισης με άλλες, υπάρχουσες μορφές παραγωγής. 

===P2P και άλλοι τρόποι παραγωγής=== 

Το πλαίσιο της σύγκρισής μας είναι οι θεωρία των Μοντέλων Σχέσεων (Relational Models) του ανθρωπολόγου Alan Page Fiske, που αναλύεται στην κυριότερη εργασία του «Η Δομή της Κοινωνικής Ζωής» (The Structure of Social Life). Το γεγονός ότι οι μορφές της παραγωγής ενσωματώνονται στις σχέσεις μεταξύ υποκειμένων – που σημαίνει, χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένους συνδυασμούς σχέσεων – προσφέρει το απαραίτητο πλαίσιο για τη διάκριση των P2P. Σύμφωνα με τον Fiske, υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι δυναμικής ανάμεσα στα υποκείμενα, με διαχρονική και δια-χωρική ισχύ, Σύμφωνα με τα δικά του λόγια: 

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μόλις τέσσερα βασικά μοντέλα οργάνωσης των περισσότερων πλευρών της κοινωνικότητας τον περισσότερο καιρό σε όλους τους πολιτισμούς. Τα μοντέλα αυτά είναι η Κοινοτική Διανομή (Communal Sharing), η Ιεραρχική Υποταγή , η Αμοιβαία Εξισορρόπηση  (Equality Matching) και την Τιμολόγηση της Αγοράς (Market Pricing). Η Κοινοτική Διανομή (ΚΔ) αποτελεί μια σχέση κατά την οποία οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ένα ζεύγος ή μια ομάδα σαν ισοδύναμους και αδιαφοροποίητους από την άποψη της κοινωνικής περιοχής που εξετάζεται. Παραδείγματα αποτελούν άνθρωποι που χρησιμοποιούν «Κοινά» (ΚΔ από την άποψη της χρήσης ενός συγκεκριμένου πόρου), άνθρωποι που είναι σφοδρά ερωτευμένοι (ΚΔ από την άποψη του κοινωνικού τους εαυτού), άνθρωποι που «αναρωτιούνται όχι για ποιόν χτυπά η καμπάνα, γιατί χτυπά για εσένα» (ΚΔ από την άποψη του μοιράσματος του πόνου και της κοινής ευημερίας), ή άνθρωποι  που σκοτώνουν αδιάκριτα οποιοδήποτε μέλος μιας εχθρικής ομάδας σε αντίποινα μιας επίθεσης (ΚΔ από την άποψη της συλλογικής ευθύνης). Στην  Ιεραρχική Υποταγή (ΙΥ) οι άνθρωποι κατέχουν ασύμμετρες θέσεις σε μια γραμμική ιεραρχία την οποία οι υφιστάμενοι αποδέχονται, σέβονται και πιθανώς υπακούουν ενώ οι προϊστάμενοι  έχουν πρωτοκαθεδρία και ποιμενική ευθύνη προς τους υφιστάμενους. Παραδείγματα αποτελούν οι στρατιωτικές ιεραρχίες (ΙΥ στις αποφάσεις, τον έλεγχο και πολλά άλλα ζητήματα), στη λατρεία των προγόνων (ΙΥ στην προσφορά ευσέβειας προς τους γονείς και προσδοκίες προστασίας και ενίσχυσης των θέσμιων), μονοθεϊστικά θρησκευτικά ήθη (ΙΥ  στον καθορισμό του σωστού και του λάθους σύμφωνα με τη προσταγή ή τη θέληση του Θεού), συστήματα κοινωνικών καθεστώτων, όπως ταξικές και εθνικές ιεραρχίες (ΙΥ από την άποψη της κοινωνικής αξίας των ταυτοτήτων), και ιεραρχίες όπως αυτές των  που ισχύουν στις αθλητικές ομάδες (ΙΥ από την άποψη του γοήτρου). Οι σχέσεις ιεραρχικής υποταγής βασίζονται στην αντίληψη νομιμοποιημένων ασυμμετριών και όχι καταναγκαστικής εξουσίας. Δεν είναι εγγενώς εκμεταλλευτικές (παρ’ όλο που μπορεί να ενέχουν εξουσία ή να προκαλούν βλάβη). 

Στις σχέσεις Αμοιβαίας Εξισορρόπησης, οι άνθρωποι καταγράφουν το ισοζύγιο ή τη διαφορά ανάμεσα στους συμμετέχοντες και γνωρίζουν τι είναι απαραίτητο για να αποκατασταθεί η ισορροπία. Κλασσικές εκδηλώσεις είναι η εναλλαγή, οι εκλογές βασισμένες στην αρχή «ένα πρόσωπο μία ψήφος» και η εκδίκηση βασισμένη στο «οφθαλμό αντί οφθαλμού» και «οδόντα αντί οδόντος». Παραδείγματα περιλαμβάνουν αθλήματα και παιγνίδια (ΑΕ από την άποψη των κανόνων, των διαδικασιών, τον εξοπλισμό και το γήπεδο), συνεργασίες φύλαξης παιδιών (ΑΕ από την άποψη της ανταλλαγής της φροντίδας των παιδιών) και η αποζημίωση σε είδος (ΑΕ από την άποψη της αποκατάστασης μιας αδικίας). Οι σχέσεις Τιμολόγησης Αγοράς (ΤΑ) είναι προσανατολισμένες σε αναλογίες ή αποτιμήσεις με κοινωνικό νόημα όπως οι τιμές, οι μισθοί, τα μερίδια,  τα μισθώματα, οι φόροι και οι αναλύσεις κόστους – οφέλους.  Το χρήμα δεν είναι απαραίτητα το μέσο, και οι σχέσεις Τιμολόγησης Αγοράς δεν είναι απαραίτητα εγωιστικές, ανταγωνιστικές, εκμεταλλευτικές στο έπακρο ή υλιστικές – καθένα από τα τέσσερα πρότυπα μπορεί να εμφανίζει οποιοδήποτε από αυτά τα χαρακτηριστικά. Οι σχέσεις Τιμολόγησης Αγοράς δεν είναι απαραίτητα ατομικιστικές. Μια οικογένεια μπορεί να αποτελεί μια ενότητα Ιεραρχικής Υποταγής ή Κοινής Διανομής που διαχειρίζεται μια επιχείρηση που λειτουργεί με το πρότυπο των σχέσεων Τιμολόγησης Αγοράς από την άποψη των σχέσεων με τις άλλες επιχειρήσεις. Παραδείγματα αποτελούν ιδιοκτησίες που μπορούν να αγορασθούν, να πωληθούν ή να χρησιμοποιηθούν σαν επενδυτικό κεφάλαιο (η γη ή αντικείμενα σαν ΤΑ), γάμοι που οργανώνονται συμβατικά ή ανεκδήλωτα στη βάση κόστους - οφέλους για τους συνεταίρους, η πορνεία (το φύλλο σαν ΤΑ), τα γραφειοκρατικά πρότυπα κόστους –αποτελέσματος (καταμερισμός πόρων σαν ΤΑ), ωφελιμιστικές αποφάνσεις  σχετικά με το μεγαλύτερο καλό για τους περισσότερους, αρχές δικαίου προκειμένου να κρίνουν την παροχή δικαιοδοσιών κατ’ αναλογία της συνδρομής (δύο μορφές ηθικότητας - δεοντολογίας σαν ΤΑ),  εκτιμήσεις της «αποτελεσματικής αξιοποίησης του χρόνου» και των αναμενόμενων αναλογιών νεκρών (επιθετικότητα σαν ΤΑ).[1] 

Κάθε τύπος κοινωνίας ή πολιτισμού αποτελεί μια μίξη αυτών των τεσσάρων προτύπων αλλά εύλογα μπορεί να υποστηριχθεί ότι μια μορφή είναι κάθε φορά επικρατούσα και αποτυπώνεται  στις άλλες υποδεέστερες μορφές. Ιστορικά, η πρώτη μορφή που επικράτησε ήταν  η αμοιβαιότητα που στηριζόταν στην συγγένεια ή στην καταγωγή, η αποκαλούμενες φυλετικές οικονομίες του «δώρου». Η κύρια διάσταση των σχέσεων ήταν η περιουσία. Τα δώρα γεννούσαν υποχρεώσεις και σχέσεις πέρα από τα όρια της φυλής και του σογιού, δημιουργώντας ένα ευρύτερο πεδίο ανταλλαγών. Στις αγροτικές ή φεουδαρχικού τύπου κοινωνίες επικρατεί η Ιεραρχική Υποταγή, που σημαίνει ότι βασίζονται στην πίστη και την υποταγή.  Τέλος, είναι ξεκάθαρο ότι στην καπιταλιστική οικονομία επικρατεί η Τιμολόγηση Αγοράς. 

===P2P και η Οικονομία των Δώρων=== 

Οι Ρ2P συχνά περιγράφονται σαν μια «οικονομία δώρων» (βλέπε Richard Barbrook για παράδειγμα). Ωστόσο, διεκδικούμε ότι αυτό είναι κάπως παραπλανητικό. Ο βασικός λόγος είναι ότι οι σχέσεις ομότιμων δεν αποτελούν μορφή αμοιβαίας εξισορρόπησης, δεν βασίζονται στην αμοιβαιότητα. Οι P2P ακολουθούν το ρητό: ο καθένας συνδράμει ανάλογα με τις δεξιότητες και την προθυμία του και ο καθένας λαμβάνει ανάλογα με τις ανάγκες του. Δεν εμπλέκεται η υποχρεωτική αμοιβαιότητα. Στις καθαρές μορφές της ομότιμης παραγωγής, οι παραγωγοί δεν πληρώνονται. Κατά συνέπεια αν υπάρχει «δώρησμα» αυτό είναι εντελώς μη αμοιβαίο, η χρήση της ομότιμα παραγόμενης αξίας χρήσης δεν δημιουργεί  κάποια αντίθετης κατεύθυνσης υποχρέωση. Η εμφάνιση των ομότιμων σχέσεων, είναι ταυτόχρονη με νέες μορφές της «οικονομίας δώρων», όπως τα Τοπικά Συστήματα Ανταλλαγής (Local Exchange Trading Systems) και η χρήση βασισμένων στην αμοιβαιότητα συμπληρωματικών νομισμάτων. Ωστόσο, αυτές δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες ιδιότητες της ομότιμης παραγωγής. 

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μορφές αυτές δεν είναι συμπληρωματικές, καθώς και οι δύο, αμοιβαία εξισορρόπηση και κοινοτική διανομή, πηγάζουν από το ίδιο πνεύμα του δωρίσματος. Η ομότιμη παραγωγή λειτουργεί πολύ ευκολότερα στη σφαίρα των άυλων αγαθών, όπου η προσφορά είναι ο ελεύθερος χρόνος και το διαθέσιμο πλεόνασμα υπολογιστικών πόρων.   Η αμοιβαία εξισορρόπηση, τα σχήματα που βασίζονται στην αμοιβαιότητα και η εταιρική παραγωγή είναι απαραίτητα στην υλική σφαίρα όπου παρεμβαίνει το κόστος του κεφαλαίου. Προς το παρόν η ομότιμη παραγωγή δεν προσφέρει κάποια λύση για την υλική επιβίωση των συμμέτοχών της. Κατά συνέπεια, πολλοί άνθρωποι που εμπνέονται από τις κοινωνικές αξίες της ισότητας, θα καταφεύγουν στην εταιρική παραγωγή, την κοινωνική οικονομία, και άλλα σχήματα από τα οποία θα μπορούν να αντλήσουν εισόδημα, ενώσω, στον ίδιο χρόνο θα τιμούν τις αξίες τους. Με την έννοια αυτή τα σχήματα αυτά είναι συμπληρωματικά.  

===P2P και ιεραρχία===

Οι P2P δεν στερούνται ούτε δομής ούτε ιεραρχίας, αλλά χαρακτηρίζονται συνήθως από ευέλικτες δομές και ιεραρχίες, με βάση την αξία τους να χρησιμοποιούνται προκειμένου να καθίσταται δυνατή η συμμετοχή. Η ηγεσία είναι επίσης κατανεμημένη. Συνήθως τα P2P έργα καθοδηγούνται από ιδρυτικούς πυρήνες, που ενσαρκώνουν τους αυθεντικούς στόχους του κάθε έργου και που συντονίζουν την μεγάλη πλειοψηφία των ατόμων και των μικρο-ομάδων που εργάζονται σε εξειδικευμένους τομείς. Η ηγεσία και η εξουσία τους, εκπορεύεται από την συνεισφορά τους στη συγκρότηση των έργων και στη συνεχιζόμενη ανάληψη δεσμευτικών υποχρεώσεων. Είναι αλήθεια ότι λέγεται μερικές φορές ότι τα ομότιμα έργα είναι «καλοπροαίρετες δικτατορίες». Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωρίζει κανείς ότι τα έργα αυτά βασίζονται στην συναίνεση της κοινότητας των παραγωγών και στην «διακλαδωσιμότητά» τους (forking) (που σημαίνει ότι η δημιουργία ενός νέου ανεξάρτητου έργου είναι πάντοτε δυνατή). 

Η σχέση μεταξύ εξουσίας και συμμετοχής και η ιστορική της εξέλιξη έχει σκιαγραφηθεί με χρήσιμο τρόπο από τον John Heron: 
Φαίνεται να υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις βαθμίδες πολιτιστικής εξέλιξης, ριζωμένες σε βαθμίδες ηθικής ενόρασης:  

1.αυταρχικοί πολιτισμοί που ορίζουν τα δικαιώματα με περιορισμένο και καταπιεστικό τρόπο και όπου δεν υπάρχουν πολιτικά δικαιώματα συμμετοχής. 

2.περιορισμένοι δημοκρατικοί πολιτισμοί που ασκούν την πολιτική συμμετοχή μέσω αντιπροσώπευσης, και δεν έχουν καθόλου ή έχουν πολύ περιορισμένη συμμετοχή των ανθρώπων στην λήψη αποφάσεων σε όλες τις άλλες σφαίρες όπως η έρευνα, η θρησκεία, η βιομηχανία κτλ.

3.ευρύτερα δημοκρατικοί πολιτισμοί που εφαρμόζουν τόσο την πολιτική συμμετοχή όσο και διαφορετικούς βαθμούς ευρύτερων μορφών συμμετοχής

4.πολιτισμοί ομότιμων «κοινών» σε προσανατολισμένα στον φιλελευθερισμό και στην αφθονία παγκόσμια δίκτυα, με ισοδύναμα δικαιώματα συμμετοχής για τον καθένα και σε κάθε πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας.

Αυτές οι βαθμίδες μπορούν να διατυπωθούν με όρους σχέσεων μεταξύ ιεραρχίας, συνεργασίας και αυτονομίας.

1.Η ιεραρχία καθορίζει, ελέγχει και περιορίζει την συνεργασία και την αυτονομία 

2.Η ιεραρχία παρέχει το δικαίωμα και τους κανόνες συνεργασίας και αυτονομίας μόνο στη σφαίρα της πολιτικής 

3.Η ιεραρχία παρέχει το δικαίωμα και τους κανόνες συνεργασίας και αυτονομίας στη σφαίρα της πολιτικής και σε ποικίλους βαθμούς σε άλλες σφαίρες

4.Ο μοναδικός ρόλος της ιεραρχίας έγκειται στην αυθόρμητη εμφάνισή της κατά την  εκκίνηση και στη συνεχιζόμενη άνθιση της αυτονομίας στη συνεργασία σε όλες τις σφαίρες της ανθρώπινης δραστηριότητας.[2] 

===P2P και κοινοτική διανομή=== 

Με τις P2P, οι άνθρωποι εθελοντικά και συνεργατικά κατασκευάζουν ένα «κοινό» σύμφωνα με την κομμουνιστική αρχή: «από τον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του». Η αξία χρήσης που δημιουργείται από τα P2P έργα, γεννιέται μέσα από την ελεύθερη συνεργασία, χωρίς την εξάσκηση καταναγκασμού στους παραγωγούς και οι χρήστες έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο αποτέλεσμα – αξία χρήσης. Η νομική υποδομή που περιγράψαμε παραπάνω, δημιουργεί «Κοινά Πληροφορίας». Τα νέα «Κοινά» συνδέονται με παλαιότερες μορφές κοινών (ειδικότερα οι κοινοτικές γαίες των αγροτών του Μεσαίωνα και οι θεσμοί αλληλοβοήθειας των εργατών της βιομηχανικής εποχής) αλλά επίσης και διαφέρουν εξαιτίας κυρίως του άυλου χαρακτήρα τους. Τα παλιότερα «Κοινά» ήσαν εντοπισμένα, χρησιμοποιούνταν, και σε ορισμένες περιπτώσεις ελέγχονταν, από συγκεκριμένες κοινότητες. Τα νέα «Κοινά» είναι διαθέσιμα σε όλους και ελέγχονται από παγκόσμιες κυβερνο-  συλλογικότητες, συνήθως, συγγενικές ομάδες. Ενώ τα νέα «Κοινά» επικεντρώνονται σε μη ανταγωνιστικά αγαθά (που βρίσκονται σε κατάσταση αφθονίας), οι παλαιότερες μορφές φυσικών «Κοινών» (αέρας, νερό κτλ) υπάγονται αυξανόμενα σε καθεστώς έλλειψης και γίνονται περισσότερο ελεγχόμενα. 

===P2P και η αγορά: Ενύπαρξη έναντι υπερβατικότητας των P2P=== 

====P2P και η αγορά==== 

Η P2P ανταλλαγή μπορεί να νοηθεί με τους όρους της αγοράς μόνο με την έννοια ότι τα άτομα είναι ελεύθερα να συνδράμουν ή να λαμβάνουν αυτό που έχουν ανάγκη, ακολουθώντας τις προσωπικές τους κλίσεις, με ένα αόρατο χέρι να τα συγκεντρώνει όλα από κοινού, όμως χωρίς κανένα νομισματικό μηχανισμό. Δεν αποτελούν με κανένα τρόπο πραγματικές αγορές: ούτε η τιμολόγηση της αγοράς, ούτε οι διαχειριστικές εντολές είναι προαπαιτούμενες για την λήψη αποφάσεων και την κατανομή των πόρων. Υπάρχουν ακόμα επιπρόσθετες διαφορές:  

•Οι αγορές δεν λειτουργούν σύμφωνα με τα κριτήρια της συλλογικής νοημοσύνης και της ολοψίας, αλλά μάλλον με τη μορφή της νοημοσύνης ενός σμήνους εντόμων. Ναι, υπάρχουν αυτόνομοι παράγοντες σε ένα κατανεμημένο περιβάλλον, αλλά κάθε άτομο βλέπει μόνο το δικό του άμεσο όφελος. 

•Οι αγορές βασίζονται σε «ουδέτερη» συνεργασία και όχι σε συνεργιστική συνεργασία: δεν δημιουργείται καμία αμοιβαιότητα. 

•Οι αγορές λειτουργούν για τις ανταλλακτικές αξίες και το κέρδος, όχι άμεσα για τις αξίες χρήσης. 

•Ενώ οι P2P σχέσεις στοχεύουν στην πλήρη συμμετοχή, οι αγορές εκπληρώνουν μόνο τις ανάγκες αυτών που έχουν αγοραστική δύναμη.  

Τα μειονεκτήματα των αγορών περιλαμβάνουν: 

•Δεν λειτουργούν καλά για τις κοινές ανάγκες που δεν ενέχουν άμεσες πληρωμές (εθνική άμυνα, γενική αστυνόμευση, εκπαίδευση και δημόσια υγεία). Επιπλέον, αποτυγχάνουν να συνυπολογίσουν αρνητικούς εξωτερικούς παράγοντες (περιβάλλον, κοινωνικά κόστη, μελλοντικές γενιές). 

•Καθώς οι ανοικτές αγορές έχουν την τάση να μειώνουν τους μισθούς και τα κέρδη, οδηγούν διαρκώς στην γέννηση «αντι-αγορών», όπου ολιγοπώλια και μονοπώλια χρησιμοποιούν την προνομιακή τους θέση για να αποκτήσουν την κρατική ισχύ και την αγορά προς όφελός τους. 

====P2P και καπιταλισμός====

Παρά τις σημαντικές τους διαφορές, οι P2P και η καπιταλιστική αγορά είναι εξαιρετικά διασυνδεόμενες. Οι P2P εξαρτώνται από την αγορά και η αγορά από τις P2P. 

Η ομότιμη παραγωγή εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την αγορά γιατί η ομότιμη παραγωγή παράγει αξία χρήσης κυρίως δια της άϋλης παραγωγής, χωρίς να προσφέρει άμεσα εισόδημα στους παραγωγούς. Οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να επιβιώσουν με την ομότιμη παραγωγή, παρά το ότι αποκομίζουν από αυτή νόημα και αξία και παρά το ότι μπορεί να υπερέχει ανταγωνιστικά με όρους αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας, σε σχέση με τις βασισμένες στην αγορά και με σκοπό το κέρδος εναλλακτικές. Έτσι, η ομότιμη παραγωγή καλύπτει μόνο ένα τομέα της παραγωγής, ενώ η αγορά σχεδόν όλους τους τομείς. Οι ομότιμοι παραγωγοί εξαρτώνται από το εισόδημα που παρέχεται από την αγορά. Μέχρι τώρα  η ομότιμη παραγωγή δημιουργήθηκε στα διάκενα της αγοράς.  

Αλλά και η αγορά και ο καπιταλισμός εξαρτώνται επίσης από τις P2P. Ο καπιταλισμός έχει μεταβληθεί σ’ ένα σύστημα που βασίζεται σε κατανεμημένα δίκτυα και συγκεκριμένα στην P2P υπολογιστική και επικοινωνιακή υποδομή. Η παραγωγικότητα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εταιρικές ομάδες εργασίας που συχνά οργανώνονται  με τρόπους που είναι παράγωγοι της διακυβέρνησης της ομότιμης παραγωγής. Η υποστήριξη που παρέχεται από τις μεγαλύτερες εταιρείες πληροφορικής στην ανάπτυξη ανοικτού κώδικα, αποτελεί μια ακόμα μαρτυρία της χρήσης, που προκύπτει και από τους πρόσφατους θεσμούς ιδιοκτησίας.  Το γενικό μοντέλο του επιχειρείν μοιάζει να είναι ότι το επιχειρείν «σερφάρει» στην ομότιμη υποδομή και δημιουργεί πλεόνασμα αξίας μέσω υπηρεσιών που μπορούν να «πακεταριστούν» σε ανταλλακτική αξία. Ωστόσο, η υποστήριξη του ελεύθερου λογισμικού και του ανοικτού κώδικα από τις επιχειρήσεις θέτει ένα ενδιαφέρον πρόβλημα. Εξακολουθεί να είναι το χορηγούμενο από εταιρείες και τελικά διαχειριζόμενο από αυτές Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα P2P; Μόνο μερικώς. Αν χρησιμοποιούν τα νομικά σχήματα της Γενικής Άδειας Δημόσιας Χρήσης / Ανοικτού Κώδικα (GPL/OS) πράγματι καταλήγουν σε καθεστώτα κοινής ιδιοκτησίας. Αν οι ομότιμοι παραγωγοί μετατρέπονται σε εξαρτώμενους από εισόδημα, πολύ περισσότερο εάν η παραγωγή καταλήγει να χρωστά χάρη στην εταιρική ιεραρχία, τότε δεν έχει ποια τις απαιτούμενες ιδιότητες για να χαρακτηρισθεί ομότιμη. Κατά συνέπεια, οι καπιταλιστικές δυνάμεις κατά κανόνα χρησιμοποιούν επιμέρους πραγματοποιήσεις των P2P.H μεθοδευμένη και εργαλειακή χρήση των ομότιμων υποδομών (συνεργατικές πρακτικές), αποτελεί μόνο τη μια πλευρά της ιστορίας. Στην πραγματικότητα  η εξάρτηση του σύγχρονου καπιταλισμού από τις P2P είναι συστημική.  Καθώς το σύνολο της υποδομής του καπιταλισμού γίνεται κατανεμημένο, γεννά ομότιμες πρακτικές και εξαρτάται από αυτές. Η Γαλλο-Ιταλική σχολή του «γνωστικού καπιταλισμού» τονίζει ότι σήμερα,  η δημιουργία αξίας δεν  περιορίζεται πλέον στην εταιρεία αλλά οφείλεται στη μαζική νοημοσύνη των εργατών της γνώσης, που με τη δια βίου μάθηση, εμπειρία και συστηματική διασύνδεση, καινοτομούν αδιάκοπα μέσα και έξω από την εταιρεία. Αυτό, αποτελεί ένα βασικό επιχείρημα καθώς θα δικαιολογούσε αυτό που βλέπουμε σαν τη μοναδική λύση για τη ευρεία και μαζική διεύρυνση της P2P σφαίρας στη κοινωνία: το καθολικό βασικό εισόδημα. Μόνο η ανεξαρτησία από την εργασία και την δομή της μισθωτής εργασίας μπορεί να εγγυηθεί ότι οι ομότιμοι παραγωγοί μπορούν να συνεχίσουν να δημιουργούν αυτή τη σφαίρα υψηλής παραγωγικότητας αξίας χρήσης.    

Σημαίνουν όλ’ αυτά ότι η ομότιμη παραγωγή είναι απλώς σύμφυτη με το σύστημα, παράγωγο του καπιταλισμού και σε καμιά περίπτωση υπέρβασή του;

====P2P και οι δικτυοκράτες====

Περισσότερο σημαντικό από τη γενική σχέση που μόλις περιγράψαμε, είναι το γεγονός ότι οι ομότιμες διαδικασίες συνεισφέρουν επίσης σε περισσότερο εξειδικευμένες μορφές κατανεμημένου καπιταλισμού. Η μαζική χρήση λογισμικού ανοικτού κώδικα στις επιχειρήσεις, ενθουσιωδώς υποστηριζόμενη από κεφάλαια επισφαλών τοποθετήσεων και μεγάλες εταιρείες πληροφορικής όπως η IBM, διαμορφώνει μια πλατφόρμα λογισμικού που θα υποσκάψει δραστικά τις μονοπωλιακές προσόδους που απολαμβάνουν εταιρείες όπως η Microsoft και η Oracle, ενώ το Skype και η VοIP, θα ανακατανείμουν δραστικά την τηλεπικοινωνιακή υποδομή.  Επιπρόσθετα δείχνει και ένα νέο μοντέλο επιχειρηματικής δραστηριότητας, που βρίσκεται «πέρα» από τα προϊόντα και που αντί να εστιάζει σε αυτά, εστιάζει σε υπηρεσίες συνδεδεμένες με το μοντέλο του Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα. Οι βιομηχανίες μεταμορφώνονται σταδιακά προκειμένου να ενσωματώσουν την καινοτομία που παράγουν οι χρήστες και νέοι τρόποι διαμεσολάβησης της επικοινωνίας μπορεί να αναδειχθούν από τα μέσα επικοινωνίας που γεννιούνται από τους χρήστες. Πολλοί εργάτες της γνώσης επιλέγουν δρόμους έξω από εταιρείες και γίνονται μικροί επιχειρηματίες, στηριζόμενοι σε μια αυξανόμενα εξεζητημένη συμμετοχική υποδομή, ένα είδος ψηφιακών συλλογικών κοινών.

Οι δυνάμεις που λειτουργούν με γνώμονα το κέρδος αλλά χτίζουν και καθιστούν δυνατές τις νέες πλατφόρμες συμμετοχής, αντιπροσωπεύουν μια καινούργια ταξική μερίδα, την οποία αποκαλώ δικτυοκρατική τάξη. Εάν ο γνωστικός καπιταλισμός είναι να καθορισθεί από την πρωτοκαθεδρία του  διανοητικού, επί του βιομηχανικού ενεργητικού του σταθερού κεφαλαίου και κατά συνέπεια από την εξάρτησή του από την επέκταση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για την εγκαθίδρυση μονοπωλιακών προσόδων (όπως οι ανυσματοκράτες καπιταλιστές που περιγράφηκαν από τον  Mackenzie Wark και που αποκομίζουν την δύναμή τους από τον έλεγχο των ανυσμάτων επικοινωνίας), τότε, αυτοί οι νέοι δικτυοκράτες καπιταλιστές, ωφελούνται από την ανάπτυξη και εκμετάλλευση των συμμετοχικών δικτύων. Είναι σημαντικό ότι η Amazon χτίστηκε με τις κριτικές των χρηστών, το eBay συντηρείται σε μια πλατφόρμα παγκόσμια κατανεμημένων πλειστηριασμών και το Google συντάσσεται από περιεχόμενο που κατασκευάζεται από τους χρήστες. Ωστόσο, παρ’ όλο που οι εταιρείες αυτές μπορεί να στηρίζονται στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για περιστασιακά πρόσθετα έσοδα, αυτά δεν αποτελούν σε καμιά περίπτωση τον πυρήνα της δύναμής τους. Η δύναμή τους πηγάζει από την ιδιοκτησία της πλατφόρμας.  

Ευρύτερα, δικτυοκρατικός καπιταλισμός είναι ένα ιδιαίτερο είδος κεφαλαίου που αγκαλιάζει την ομότιμη επανάσταση, όλες εκείνες οι ιδεολογικές δυνάμεις για τις οποίες ο καπιταλισμός αποτελεί τον αξεπέραστο ορίζοντα της ανθρώπινης δυνατότητας. Αντιμέτωπες σε αυτόν, μολονότι συνδεδεμένες με μια παροδική συμμαχία, βρίσκονται οι δυνάμεις του «κοινο»-τισμού, αυτές που πιστεύουν στην υπερβατική δυνατότητα των ομότιμων σχέσεων για την μεταρρύθμιση της πολιτικής οικονομίας πέρα από την κυριαρχία της αγοράς. 

====Υπερβατικές διαστάσεις των P2P==== 

Πράγματι, η επισκόπηση των ενυπαρχόντων διαστάσεων των ομότιμων σχέσεων, σχετικά με το πώς εξαρτώνται και είναι την ίδια στιγμή παραγωγικές για τον καπιταλισμό, δεν εξαντλεί το αντικείμενο. Οι P2P έχουν σημαντικές διαστάσεις υπέρβασης που οδηγούν έξω από τα όρια των περιορισμών που θέτει η οικονομία με σκοπό το κέρδος:  

•Η ομότιμη παραγωγή, καθιστά αποτελεσματικά εφικτή την ελεύθερη συνεργασία των παραγωγών που έχουν πρόσβαση στα δικά τους μέσα παραγωγής και η αξία χρήσης των έργων που παράγουν υπερέχει των αντίστοιχων προϊόντων που παράγονται για το κέρδος.  
Ιστορικά, παρ΄ όλο που δυνάμεις μεγαλύτερης παραγωγικότητας μπορεί προσωρινά να ενσωματώνονται στον παλιό τρόπο παραγωγής, τελικά οδηγούν σε κοσμογονικές αλλαγές και ανασυγκροτήσεις της πολιτικής οικονομίας. Η εμφάνιση των καπιταλιστικών μορφών στο εσωτερικό του φεουδαρχικού συστήματος αποτελεί μια τέτοια περίπτωση. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί ηγετικοί κλάδοι της οικονομίας του κέρδους εμφανίζουν σκόπιμη επιβράδυνση της παραγωγικής αύξησης (στη μουσική, μέσω των πατέντων) και προσπαθούν να θέσουν εκτός νόμου την ομότιμη παραγωγή και τις πρακτικές κοινής διανομής. 

•Η ομότιμη διακυβέρνηση υπερβαίνει τόσο την εξουσία της αγοράς όσο και την εξουσία του κράτους 

•Οι νέες μορφές της παγκόσμιας κοινής ιδιοκτησίας, υπερβαίνουν τους περιορισμούς των μοντέλων της ατομικής και δημόσιας περιουσίας και συγκροτούν το δυναμικό πεδίο των «Κοινών». 
Τη στιγμή κατά την οποία η μεγάλη επιτυχία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής βάζει σε κίνδυνο τη βιόσφαιρα και προκαλεί αυξανόμενες ψυχικές (και φυσικές) φθορές στο πληθυσμό, η εμφάνιση μιας τέτοιας εναλλακτικής είναι ιδιαίτερα ελκυστική και ανταποκρίνεται στις πολιτιστικές ανάγκες μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Η ανάδειξη και το μεγάλωμα των P2P συνοδεύονται κατά συνέπεια από μια νέα ηθική εργασίας (Ηθική του Χάκερ του Pekka Himanen), νέες πολιτιστικές πρακτικές -όπως ομότιμους κύκλους στην πνευματική έρευνα (συνεργατική έρευνα του John Heron), αλλά πάνω απ΄ όλα, από ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό κίνημα που προάγει την επέκτασή τους. Αυτό, το ευρισκόμενο ακόμα στη γέννησή του κίνημα P2P (που περιλαμβάνει το κίνημα του Ελεύθερου λογισμικού και του λογισμικού ανοικτού κώδικα, το κίνημα της ανοικτής πρόσβασης το κίνημα του ανοικτού πολιτισμού και άλλα), που αντηχεί τα οργανωτικά μέσα και τους στόχους του κινήματος της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης, μετατρέπεται ταχύτατα στο ισοδύναμο του σοσιαλιστικού κινήματος της βιομηχανικής εποχής. Στέκει σαν μια σταθερή εναλλακτική επιλογή στην καθεστηκυία τάξη και σαν έκφραση του μεγαλώματος μιας νέας κοινωνικής δύναμης: των εργατών της γνώσης.    

Στην πραγματικότητα ο στόχος της θεωρίας των ομότιμων είναι να προσφέρει τη θεωρητική θεμελίωση των υπερβατικών πρακτικών αυτών των κινημάτων. Πρόκειται για μια απόπειρα δημιουργίας μιας ριζοσπαστικής αντίληψης ότι ένα νέο είδος κοινωνίας -βασισμένη και με επίκεντρο τα «Κοινά» και μέσα από τη μεταρρύθμιση των αγορών και του κράτους-  βρίσκεται στη σφαίρα των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Μια τέτοια θεωρία θα πρέπει να επεξηγεί ικανοποιητικά, όχι μόνο τη δυναμική των P2P διαδικασιών αλλά και το ταίριασμά τους με άλλες δυναμικές μεταξύ υποκειμένων. Για παράδειγμα, πως το P2P διαμορφώνει μορφές αμοιβαιότητας, μορφές αγοράς και μορφές ιεραρχίας. Σε ποιους οντολογικούς επιστημολογικούς και αξιολογικούς μετασχηματισμούς στηρίζεται αυτή η εξέλιξη. Ποιο μπορεί να είναι ένα πιθανό θετικό P2P ήθος. Ένα κρίσιμο στοιχείο μιας τέτοιας P2P θεωρίας είναι η ανάπτυξη μιας τακτικής και στρατηγικής για μια πρακτική μετασχηματισμού. Η ερώτηση κλειδί είναι: μπορούν οι P2P να επεκταθούν έξω από τη σφαίρα της άϋλης παραγωγής στην οποία γεννήθηκαν; 
Η επέκταση του P2P τρόπου παραγωγής 

Δεδομένης της εξάρτησης των P2P με την υπάρχουσα μορφή της αγοράς, ποιες είναι οι πιθανότητες επέκτασης πέρα από την σφαίρα των μη ανταγωνιστικών άϋλων αγαθών;  

Παραθέτουμε μερικές θέσεις σχετικά με αυτή τη δυνατότητα: 

•Οι P2P μπορούν να προκύψουν όχι μόνο στη άυλη σφαίρα της πνευματικής παραγωγής και της παραγωγής λογισμικού αλλά οπουδήποτε υπάρχει πρόσβαση σε κατανεμημένη τεχνολογία: διαθέσιμοι υπολογιστικοί κύκλοι, κατανεμημένες τηλεπικοινωνίες και οποιοδήποτε είδος συντονισμένων δικτύων viral αρχιτεκτονικών (viral communicator meshwork). 

•Οι P2P μπορούν να προκύψουν οπουδήποτε υπάρχουν διαθέσιμες μορφές κατανεμημένου σταθερού κεφαλαίου: όπως για παράδειγμα η περίπτωση της από κοινού και εκ περιτροπής χρήση ενός αυτοκινήτου από περισσότερα άτομα που διαθέτουν αυτοκίνητο (carpooling), που αποτελεί τον δεύτερο σε συχνότητα τρόπο μεταφοράς στις ΗΠΑ. 

•Οι P2P μπορούν να προκύψουν οπουδήποτε η διαδικασία του σχεδιασμού μπορεί να διαχωριστεί από τη διαδικασία της φυσικής παραγωγής. Τεράστιες κεφαλαιακές παραγωγικές δομές μπορεί να συνυπάρχουν και να στηρίζονται σε P2P διαδικασίες για τη σύλληψη και το σχεδιασμό. 

•Οι P2P μπορούν να προκύψουν οπουδήποτε μπορεί να κατανεμηθεί οικονομικό κεφάλαιο. Πρωτοβουλίες σαν την τράπεζα ZOPA δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η συνεταιριστική αγορά και χρήση μεγάλων κεφαλαιακών αγαθών αποτελεί μια δυνατότητα. Η κρατική ενίσχυση και χρηματοδότηση της ανάπτυξης ανοικτού κώδικα αποτελεί ένα άλλο παράδειγμα. 

•Οι P2P μπορούν να επεκταθούν και να συντηρηθούν με την θέσπιση ενός καθολικού βασικού εισοδήματος. 

Το τελευταίο, που δημιουργεί ένα εισόδημα ανεξάρτητα από την μισθωτή εργασία, έχει τη δυνατότητα να στηρίξει μια περαιτέρω ανάπτυξη των αξιών χρήσης που παράγονται ομότιμα. Μέσα από την πλήρη δραστηριοποίηση (κατά προτίμηση σε σχέση με την πλήρη απασχόληση) του κοινωνικού ήθους των P2P, το βασικό εισόδημα αποκτά ένα ισχυρό νέο επιχείρημα: όχι μόνο σαν αποτελεσματικό από την άποψη καταπολέμησης της φτώχειας και της ανεργίας αλλά και σαν δημιουργός σημαντικής νέας αξίας χρήσης για την ανθρώπινη κοινότητα. 
Ωστόσο, καθώς είναι δύσκολο να διακρίνουμε πως η παραγωγή αξιών χρήσης και η ανταλλαγή μπορούν να αποτελούν τη μόνη μορφή παραγωγής, είναι πιο ρεαλιστικό να δούμε την ομότιμη παραγωγή σαν μέρος μιας διαδικασίας αλλαγής. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι P2P μπορούν και να συνυπάρχουν και να μεταμορφώσουν εκ βάθρων άλλες μορφές σχέσεων των υποκειμένων.

Μια πολιτική οικονομία βασισμένη στα «κοινά» θα επικεντρώνεται γύρω από τις P2P αλλά επίσης θα συνυπάρχει με: 

•Μια δυνατή και τονωμένη σφαίρα αμοιβαιότητας (οικονομία δώρων) επικεντρωμένη γύρω από την εισαγωγή βασισμένων στο χρόνο συμπληρωματικών νομισμάτων.

•Μια μεταρρυθμισμένη σφαίρα για τη λειτουργία της αγοράς, το είδος του «φυσικού καπιταλισμού» όπως περιγράφηκε από τους Paul Hawken, David Korten και Hazel Henderson, όπου τα κόστη της φυσικής και κοινωνικής αναπαραγωγής παύουν να εξωτερικεύονται και η οποία εγκαταλείπει την προσταγή της μεγένθυσης προς μια διεκπεραιωτική οικονομία  όπως περιγράφεται από τον Herman Daly.  

•Ένα μεταρρυθμισμένο κράτος που λειτουργεί στο πλαίσιο της αναγνώρισης πολλαπλών συμμέτοχων και δεν υπάγεται πλέον στα εταιρικά συμφέροντα, αλλά λειτουργεί σαν ένας δίκαιος επιδιαιτητής μεταξύ των «Κοινών», της αγοράς και της οικονομίας «δώρων». 

Ένας τέτοιος στόχος θα μπορούσε να αποτελεί έμπνευση για μια ισχυρή εναλλακτική λύση απέναντι στη νεοφιλελεύθερη κυριαρχία και να δημιουργήσει ένα καλειδοσκόπιο κινημάτων «Κοινών» -ιστών που εμπνέονται ευρύτερα από τέτοιες επιδιώξεις. 


===Σημειώσεις===
-------------------- 
[1] Δικτυακός τόπος του Fiske . http://www.sscnet.ucla.edu/anthro/faculty/fiske/relmodov.htm 
[2] Προσωπική επικοινωνία με τον συγγραφέα 

===Βιβλιογραφία=== 
-------------------- 
Barbrook, Richard. Media Freedom. London: Pluto, 1995 

Ferrer, Jorge N. Revisioning Transpersonal Theory: A Participatory Vision of Human Spirituality. Albany: SUNY, 2001 

Fiske, Alan Page. Structures of Social Life. New York: Free Press, 1993 

Gunderson, Lance H. and C.S. Holling. Panarchy: Understanding Transformations in Systems of Humans and Nature. Washington, D.C.: Island 
Press, 2001 

Heron, John. Sacred Science. Llangarron, Ross-on-Wye, UK: PCCS Books, 1998 

Galloway, Alexander. Protocol: How Control Exists After Decentralization Cambridge, Mass.: MIT Press, 2004 

Himanen, Pekka. The Hacker Ethic and the Spirit of the Information Age. New York: Random House, 2002 

Inglehart, Ronald. Culture Shift in Advanced Industrial Society. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1989 

Kane, Pat. The Play Ethic: A Manifesto for a Different Way of Living. London: Macmillan, 2003 

Lazzarato, Maurizio. Les révolutions du capitalisme. Paris: Les Empêcheurs de penser en rond, 2004 

Lessig, Lawrence. The Future of Ideas. New York: Vintage, 2002 

Lessig, Lawrence. Free Culture. New York: Penguin U.S.A., 2004 

Raymond, Eric. The Cathedral and the Bazaar. Sebastopol, CA: O'Reilly, 2001 

Sagot-Duvauroux, Jean-Louis. Pour la gratuité. Paris: Desclée-De Brouwer, 1995 

Sahlins, Marshall D. Stone Age Economics. Chicago: Aldine, 1972 

Skolimowski, Henryk. The Participatory Mind. New York: Penguin USA, 1995 

Skrbina, David. Panpsychism in the West. Cambridge, MA: MIT Press, 2005 

Stallman, Richard. Free Software, Free Society. Boston, MA: GNU Press, 2002 

Stewart, John. Evolution's Arrow. Canberra: Chapman Press, 2000 

Surowiecki, James. The Wisdom of Crowds. New York: Anchor, 2005 

Tuomi, Ilkka. Networks of Innovation. Oxford: Oxford University Press, 2003 

Vercelonne, Carlo, dir. Sommes-nous sorti du capitalisme industriel? Paris: La Dispute, 2003 

von Hippel, Eric. The Democratization of Innovation. Cambridge, MA: MIT Press, 2004 

Wark, McKenzie. A Hacker Manifesto. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2004 

Weber, Steve. The Success of Open Source. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2004

==The journal re-public==

Δείτε στο http://www.re-public.gr/?p=100 μία περίληψη των βασικών σημείων της ομότιμης (peer) παραγωγής, ομότιμης (peer) διακυβέρνησης και ομότιμης (peer) ιδιοκτησίας.